Welkom op de site van psychiater Frieda Matthys MD, PhD

Een afspraak maken kan onder CONTACT.

Een overzicht van haar expertise en activiteiten vindt u bij SPECIALISATIES,

Onder PUBLICATIES vindt u haar boeken, artikelen en presentaties.

Onder MEDIA staan VAD-BERICHTEN REDACTIONEEL, OPINIESTUKKEN en MEDIABERICHTGEVING

Niet jongeren, maar 55-plussers zijn het vaakst probleemdrinkers

Eén op de vijf Vlaamse mannen tussen 55 en 74 jaar drinkt meer dan tien glazen alcohol per week. De jongere groepen zijn opvallend voorzichtiger met alcohol. ‘Maar het is veel gemakkelijker om verontwaardigd te zijn over jonge bingedrinkers.’ Maxie Eckert

De Vlaming drinkt graag en veel, en niet alleen tijdens eindejaar. 10,3 procent van de volwassen Vlamingen heeft een ronduit riskant drankgebruik: zij drinken per week meer dan 10 standaardglazen alcohol, waarbij een ‘standaardglas’ overeenkomt met bijvoorbeeld 1 pintje van 25 centiliter of 1 glas wijn van 10 centiliter. Achter dat ­gemiddelde schuilen grote verschillen. Dit zijn drie belangrijke vaststellingen uit de ‘preventie­barometer’, een bevraging bij 4.000 volwassen Vlamingen, uitgevoerd door het gezondheidsinstituut Scien­sano, in opdracht van de Vlaamse overheid.

Twintigers en dertigers geven het voorbeeld

Van 55 tot 74 jaar piekt het alcoholgebruik (zie grafiek). Bij de mannen van die leeftijdsgroep heeft één op de vijf een riskant alcoholgebruik. Zelfs de 18- tot 24-jarigen, de groep waartoe veel studenten behoren, drinken minder dan de 55- tot 74-jarigen.

Twintigers en dertigers overschrijden het minst vaak de grens van tien glazen per week. Opmerkelijk: bij de 18- tot 34-jarigen drinkt zelfs minder dan 1 procent dagelijks alcohol, tegenover 13 procent bij de 65-plussers en 15 procent bij de 75-plussers.

De cijfers wijzen op een belangrijk cultuurverschil tussen de ­generaties, zegt Frieda Matthys, die als professor psychiatrie (VUB) gespecialiseerd is in verslaving. ‘Wie nu 55 tot 74 jaar oud is, is ­opgegroeid met een andere sfeer rond alcohol. Vroeger was het ­bijvoorbeeld nog oké om te rijden als je gedronken had. De meeste jongeren van vandaag hoeven we dat niet meer af te leren.’

De studententijd blijft een risico voor drankmisbruik, zegt ­Katleen Peleman, directeur van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD). ‘Maar voor de jongere generaties is het duidelijk niet langer normaal om elke dag bij het avondeten een glas te drinken. Voor hun ouders en grootouders is dat vaak wel zo.’

‘Zeker bij gesettelde hoogopgeleiden met een goed inkomen is bijvoorbeeld wijn en de kennis over wijn een statussymbool. Daar moeten we bij de preventie meer op inzetten: het drankgebruik in die groep moet meer geproblematiseerd worden. Alleen zo kunnen we ook voorkomen dat de jongeren van vandaag straks in hetzelfde ­patroon rollen.’

Dat er werk aan de winkel is bij de hoogopgeleiden, blijkt ook uit deze bevinding van de Preventiebarometer: hoe hoger opgeleid, hoe moeilijker mensen het vinden om in sociale situaties geen alcohol te drinken. Maar de animo is niet groot om een maatschappelijk debat te openen over de hoogopgeleiden die te veel drinken, zegt ­Peleman. ‘Veel machthebbenden – de beleidsmakers, de opiniemakers, de journalisten – behoren zelf tot die groep. Verontwaardiging over bingedrinkende jongeren heeft een veel groter maatschappelijke draagvlak.’

Er is werk aan de winkel bij de hoog­opgeleiden: hoe hoger opgeleid, hoe moeilijker mensen het vinden om in sociale situa­ties geen alcohol te drinken

De mythe dat rode wijn gezond zou zijn, is hardnekkig

Ook hier komt een duidelijk ­verschil tussen de generaties boven: bijna de helft van de 18- tot 24-jarigen (49 procent) weet dat het quatsch is dat één glas rode wijn per dag goed zou zijn voor de gezondheid. Bij de 55- tot 64-jarigen weet minder dan een kwart dat en bij de 65-plussers nog minder.

‘Zelfs één glas alcohol per dag is schadelijk en verhoogt het risico op allerlei gezondheidsproblemen, waaronder kanker’, zegt Peleman. ‘Er bestaat niet zoiets als een “gezond” en een “ongezond” alcoholgebruik. Maar de industrie blijft dat verhaal vertellen en we blijven de echo’s daarvan horen.’

Aan goede voornemens geen gebrek

Bijna de helft van de personen die riskant veel alcohol drinken (49 procent) zegt de komende twaalf maanden minder alcohol te willen drinken. Er is dus een groot potentieel om riskant alcohol­gebruik naar beneden te krijgen.

‘Meer dan vroeger kijken mensen nu kritisch naar hun eigen drankgebruik’, zegt Matthys. ‘Dat is een verdienste van acties zoals Tournée Minérale, waarbij je één maand geen alcohol drinkt. Mensen ondervinden daardoor dat het minder eenvoudig is om te stoppen met alcohol dan ze dachten.’

Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) wil met de ­bevindingen uit de preventiebarometer verder aan de slag gaan, bijvoorbeeld om campagnes voor specifieke doelgroepen op te zetten. ‘Een nieuwe meting in 2025 zal ons leren wat effect heeft en wat niet’, klink het bij haar kabinet.

De Standaard 5 december 2022